REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals), bir Avrupa Birliği (AB) tüzüğü olup kimyasallarla ilgili kayıt, değerlendirme, izin ve kısıtlama gibi konuların belirtildiği bir mevzuattır. AB ülkelerine ihracat yapacak olan her işletme çalışmalarını bu tüzükte belirten esaslara göre gerçekleştirmeli ve REACH Belgesi ‘ne sahip olmalıdır. Avrupa Parlamentosu tarafından 18 Aralık 2006 yılında kabul edilen 1 Haziran 2007’de yürürlüğüne konulan bu tüzük, yılda bir tondan fazla kimyasal üretip AB’ye ihraç eden işletmeleri kapsamaktadır.

REACH Belgesi ‘nin birincil hedefi, insan, hayvan ve çevre sağlığını korumak ve kimyasal maddelerden ötürü yaşanabilecek tehlikeleri önlemektir. Bu konuda yasal bir zemin oluşturan REACH tüzüğü, aynı zamanda bir farkındalık yaratmakta ve kimyasal madde üreticilerinin çalışmalarını iyileştirmelerini sağlamaktadır. Aynı sektörde bulunan firmalar arasındaki rekabetin de artmasına ve bunun kalite ve güvenlik konularını güçlendirmesine olanak tanımaktadır. REACH Belgesi , firmaların araştırma ve geliştirme çalışmalarına daha fazla yatırım yapmasını ve böylece firma düzeyinden başlayarak sektör ve ülke ekonomisinin kalkınması için bir adım olmaktadır.

Ülkemizde AB mevzuatlarına uyum süreci kapsamında REACH tüzüğü hakkında da bir yönetmelik çıkarılmıştır. 23 Haziran 2017 tarihinde  Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından “Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve  Kısıtlanması Hakkında Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik, kimyasallar ile ilgili söz konusu prosedürlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir.

Tehlikeli ve riskliürün grubunda bulunan her madde, REACH’ın kapsmaına girmemektedir. Örneğin radyoaktif maddeler ve gümrük ve atık kontrolü kapsamında bulunan maddeler için REACH Belgesi düzenlenmemektedir. Tüzüğün kapsadığı maddelerden bazıları şunlardır:

•    Plastik maddeler

•    Yağlar

•    Kozmetik ürünler

•    Tekstil ürünleri, deriler ve ayakkabılar

•    Elektrik ve elektronik ürünler

•    Yakıt ve gazlar

•    Oyuncaklar

•    Mobilya ve mobilya imalatında kullanılan malzemeler

•    Kırtasiye malzemeleri

•    Kozmetik ürünler

•    Tekstil ürünleri, deriler ve ayakkabılar

•    Elektrik ve elektronik ürünler

•    Bazı yarı mamül ürünler (döküm, boru vs)

•    Boyalar

•    Temizlik ürünleri

Bu listede yer alan kimyasallardan yılda bir tondan fazla üretip AB ülkelerine ihraç eden firmaların, ürünlerini Avrupa Kimyasallar Ajansı’na (ECHA) kaydettirme zorunluluğu vardır.

REACH tüzüğü kapsamına girip AB ülkelerine kimyasal madde ihracatında herhangi bir yasal problem yaşamak istemeyen işletmelerin REACH Belgesi alma zorunluğunu bulunmaktadır. Bu belge, söz konusu kimyasalın içerisinde ECHA tarafından yayınlanan yüksek önem arz eden madde (SVHC) listesinde yer alan bir madden olup olmadığını ve varsa ne oranda bulunduğunu göstermektedir. Bunun için ürün hakkında detaylı bilgiler ve varsa test sonuçları vs ile desteklenmektedir. Eğer içinde ağırlıkça %0.1 oranında SVHC bulunan bir kimyasalın ihracatı söz konusuysa bu kimyasalın ECHA’ya bildirilmesi şarttır.

REACH Belgesi almak isteyen firmaların, belgelendirme sürecinden önce mutlaka konuyla ilgili bir eğitim ve danışmanlık hizmeti alması tavsiye edilmektedir. REACH prosedürleri oldukça kapsamlı olduğundan, bu alanda uzmanlık sahibi kişi ve kurumlardan destek alınmasında fayda vardır. REACH Belgesi olmadan satış yapılamayacağı için belgelendirme sürecinin hızlı, doğru ve güvenilir bir şekilde tamamlanması ve ilgili kimyasalların bir an önce satıla sunulması gerekmektedir.

REACH Belgesi başvurusundan önce ciddi bir hazırlık süreci gereklidir. Bu süreçte gerçekleştirilmesi gereken adımları şu şekilde sıralayabiliriz:

•    Bir proje planı oluşturulması

•    İşletmenin üretim başta olmak üzere diğer süreçleri ile ilgili bir mevcut durum analizinin yapılması

•    REACH kapsamına giren ürünlerin belirlenmesi

•    Risk ve maliyet analizi

•    Maddelerle ilgili envanterin hazırlanması

•    REACH Belgesi alınacak maddelerin ön kaydının gerçekleştirilmesi

Bütün bu adımlarda ve sonrasında kayıt ve test işlemleri sırasında da yine danışmanlık firmasından destek alınmasında fayda vardır.

Bu belge, sadece teknik bilgilerin yer aldığı bir belge olmadığı için ve yasal ve hukukü bir yönü olduğundan, gerekli tescil işlemleri ve ön kayıt sırasında kimyasal ürünlerin dışında da bazı bilgilerin beyan edilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, ön kayıt işleminde talep edilen bilgi ve dokümanlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

•    Kimyasal madde üretici olarak REACH Belgesi almak isteyen firma hakkında bilgiler (iletişim, adres vb gibi)

•    Belgenin verileceği kimyasalların önümüzdeki üç yıl içerisinde ne kadar üretilip satılacağı bilgisi

•    Öngörülen kayıt tarihi

•    Firmayı temsil edecek ve